Toruń – jedno z najstarszych polskich miast obfituje w atrakcje turystyczne i warto wybrać się do niego na weekend. To miasto bogate historycznie, ale też znany i ceniony ośrodek naukowy, kulturalny, gospodarczy.
1. Stare Miasto
Starówka w Toruniu jest niezaprzeczalnie miejscem wartym zobaczenia. Spacer wśród tak wielkiej liczby zachowanych zabytków to niezwykłe doświadczenie. A znajdziemy ich tutaj aż 1000. W rejonie Starego Miasta przetrwało wiele średniowiecznych budynków, a tutejsze domy mieszkalne to najlepiej zachowany gotycki zespół architektoniczny w Europie Północnej. Nic dziwnego, że doceniono piękno i starówka toruńska znajduje się na Światowej Liście Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. To najlepiej zachowane pod względem liczby zabytków, średniowieczne miasto. Ratusz Staromiejski powstał pod koniec XV wieku, a wieża jest najwyższą i najstarszą wieżą w Europie Środkowo – Wschodniej. Ma ponad 730 lat. Ratuszowy obiekt to w większości gotyk, jednak w 1600 roku piętro zostało dobudowane w stylu gotycko-renesansowym. Różnic stylowych nie widać gołym okiem, dzięki kunsztowi architekta z Gdańska. Miejskie mury Torunia są najstarsze w Polsce, ich powstanie sięga XIII wieku. Dziś możemy oglądać fragmenty fos, bram, baszt i ceglanych murów, które dawniej chroniły ten centralny ośrodek państwa krzyżackiego.
2. Ruiny Zamku Krzyżackiego
Toruń został założony w 1233 roku przez Krzyżaków. Wówczas mistrzowie krzyżaccy wydali przywilej chełmiński. Był to akt założenia miasta Torunia i miasta Chełmna. Wtedy powstało Stare Miasto, a Nowe Miasto w 1264 roku. Pomiędzy jednym a drugim znajdują się ruiny zamku krzyżackiego. Obecnie budowla jest w ruinie. W 1454 roku mieszkańcy zbuntowali się przeciw Krzyżakom i zdobyli zamek. W zasadzie od razu zabrali się do jego rozbiórki. Z jednej strony z nienawiści do krzyżackich ciemiężców, a z drugiej bali się, że król przyśle na zamek człowieka, który także zacznie ich nękać. Dlatego chcieli pozbyć się zamku. Zostawili jedynie gdanisko, czyli toaletę zamkową. Jest to jedna z trzech zachowanych w Polsce. A zamek był, jak przystało na Krzyżaków, zbudowany porządnie i ciekawie. Była to wspaniała budowla tamtych czasów, której pozostałości warto zobaczyć. Składał się z zamku wysokiego, którego ruiny można oglądać i kilku podzamczy. Zachowały się też dwa młyny – obecnie jest tam hotel i budynek zwany infirmerią – szpital zakonny.
3. Nowe Miasta
Wśród ulic Nowego Miasta w Toruniu dominują nazwy: Ślusarska, Piekarnicza, Sukiennicza itp. Jest tak dlatego, ponieważ tutaj zajmowano się produkcją, natomiast na terenie Starego Miasta – handlem. Spacerując deptakiem, który łączy Stare i Nowe Miasto w bruku albo tez na latarniach zobaczymy herby miast, z którymi dawniej Toruń handlował. To piękna okolica i wspaniale jest się tu wybrać i popatrzeć w historię.
4. Krzywa Wieża
Jedna ze średniowiecznych baszt obronnych uległa znacznemu odchyleniu od pionu i nazwano ją Krzywą Wieżą. Wokół tego „skrzywienia” krąży wiele legend. Jedna z nich opowiada o toruńskim Krzyżaku, który wbrew zasadom zakochał się w pięknej córce bogatego kupca i spotykał się z nią. Za karę za złamanie ślubów czystości miał wznieść właśnie taką krzywą wieżę, jako symbol odstępstwa od reguły zakonu. W rzeczywistości jednak taka postać wieży wynika najprawdopodobniej z osunięcia się piaszczystego terenu. Krzywa Wieża to jedno z najchętniej fotografowanych miejsc w Toruniu, więc nie można jej pominąć odwiedzając miasto. Obecnie przy wieży przeprowadzany jest na turystach „test prawości”. Mówi się, że grzesznik nie będzie w stanie utrzymać równowagi, opierając się plecami o ścianę Krzywej Wieży. Tylko człowiek prawy, uczciwy, nie przewróci się opierając o ścianę krzywej budowli.
5. Muzeum Toruńskiego Piernika
W najprawdziwszej fabryce pierników mieści się Muzeum Toruńskiego Piernika. W średniowieczu taki przysmak, jak piernik był oznaką bogactwa, ponieważ nie każdy mógł sobie pozwolić na bardzo drogie przyprawy, jakich on wymaga. Pieprz na przykład w XIV wieku kosztował wielokrotnie więcej niż złoto. W tamtych czasach tylko zamożni pozwalali sobie jeść przyprawione potrawy. Pierniki w średniowieczu pieczono w różnych miastach, a przypadek sprawił, że to Toruń stał się ich symbolicznym źródłem. W XV wieku rajcy toruńscy na obrady sejmu wjeżdżali z piernikami, żeby podkreślić swoją potęgę.
Na pierwszym pietrze muzeum przenosimy się do czasów średniowiecznych, aby poznań rytuały związane z wypiekiem pierników. Uczestniczmy w przygotowaniu ciasta, wykrawaniu i wypieku. Piętro drugie to manufaktura z początków XX wieku: oryginalne niemieckie maszyny i zabytkowy piec. Tu dla odmiany możemy uczestniczyć w lukrowaniu smacznych wypieków. Reasumując ta toruńska atrakcja niesie se sobą bogactwo wiedzy, ale też smaków i zapachów.
6. Dom Mikołaja Kopernika
W dwóch czerwonych kamienicach należących dawniej do rodziny Koperników mieści się muzeum. Tam mieszkał wielki astronom i można dziś oglądać pamiątki z jego czasów. Dom Mikołaja Kopernika to jeden z działów Muzeum Okręgowego. Ekspozycja obejmuje też informacje o astronomii od czasów najdawniejszych po współczesność. Można tu dowiedzieć się wiele o Toruniu z okresu życia Mikołaja Kopernika, zapoznać z historią astronoma i jego rodziny. A wszystko przedstawione jest w nowoczesny i ciekawy sposób. W swojej propozycji muzeum ma pokazy filmowe o tematyce astronomicznej w technologii 4D. Niebywałą atrakcją tego miejsca jest iluminacja zabytkowej więźby dachowej.
7. Pomnik Mikołaja Kopernika
Śledząc losy i dokonania polskiego astronoma nie sposób pominąć jego pomnik, znajdujący się na rynku. Pamiątkowe zdjęcie przy odzianym w togę Koperniku jest obowiązkowe, podczas zwiedzania Torunia. Astronom w lewej ręce trzyma strefę armilarną, a palcem prawej ręki wskazuje niebo. Postać astronoma została wykonana przez niemieckiego rzeźbiarza, a odsłonięta w 1853 roku.
To nie jedyny oczywiście pomnik w Toruniu, przeciwnie – jest ich wiele. Możemy tu znaleźć między innymi pomniki: pieska Filusia, toruńskiej przekupki i osiołka.
8. Planetarium
Ciekawą atrakcją zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych jest w Toruniu planetarium mieszczące się w zachodniej części Zespołu Staromiejskiego. Sklepienie kopuły budynku pełniące funkcję nieba ma 15 metrów średnicy i jest jednym z trzech największych w Polsce. W sali projekcyjnej znajduje się 189 miejsc. Planetarium przygotowuje dla zwiedzających pokazy astronomiczne w różnych wersjach językowych: angielskim, niemieckim, hiszpańskim. Podczas takiej prezentacji można się poczuć, jak pod najprawdziwszym gwiaździstym niebem. Obiekt otwarto w 1994 roku.
9. Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika
Inną ciekawą atrakcją, która czeka w tym mieście jest Muzeum Podróżników. To placówka biograficzno – etnograficzna. Ekspozycja skupia się nie tylko na postaci Halika, lecz prezentuje także odwiedzane przez niego miejsca i kultury. Pamiątki po znanym podróżniku przekazała jego żona Elżbieta Dzikowska, jak również eksponaty z wypraw. W sumie znajduje się tam około 500 wspaniałych pamiątek: fotografii, egzotycznych nakryć głowy, ceramiki, broni, czy osobistych przedmiotów Tony’ego Halika. Przywiezione zostały ze wszystkich kontynentów, poza Antarktydą. Część prezentacji pochodzi z programu telewizyjnego Pieprz i wanilia, który podróżnik prowadził wraz z żoną.
10. Muzeum Etnograficzne w Toruniu
Całkiem nieopodal historycznego centrum Torunia pełnego śladów mieszczańskiego miasta handlowego, można znaleźć chłopskie chaty i wiejskie zagrody. A to za przyczyną Muzeum Etnograficznego. Oprócz wystawy wewnątrz budynku głównego proponuje ono zwiedzanie skansenu, w którym zobaczymy zabudowania z obszaru Kujaw i Pomorza. A wachlarz jest szeroki. Stoją tu zarówno prymitywne chaty z Borów Tucholskich, jak i okazałe, zamożne zagrody kujawskie. Podczas zwiedzania skansenu przyjrzeć się można młynowi i wiatrakowi. Muzeum otwarte zostało w 1959 roku, a inicjatorką była etnograf i muzeolog profesor Maria Znamierowska – Prufferowa. Znajdziemy tu także małą wystawę poświęconą założycielce, a warto ją zobaczyć, ponieważ opowiada o osobie nieprzeciętnej. Dawna dyrektor muzeum udowodniła, jak wiele kobiety mogą zdziałać, zupełnie wyprzedzała swoje czasy w tym względzie.
11. Muzeum Historii Torunia w Domu Eskenów
Jeśli chodzi o muzea to nie sposób pominąć to zlokalizowane przy ulicy Łaziennej w imponującej , gotyckiej kamienicy. Należała do zamożnej rodziny handlującej zbożem, którzy zakupili ją w XVI wieku i zamieszkiwali z pokolenia na pokolenie przez 200 lat. Najważniejsze okresy w życiu miasta zostały tu przedstawione w nowoczesny i interesujący sposób. W budynku zachowały się oryginalne elementy konstrukcyjne, na przykład: wnęka umywalkowa, fragment sklepienia izby bocznej. Wspaniałe dzieło to polichromie na stropie z końca XVI wieku. Ekspozycja muzealna jest dogłębna, ale na pewno nie znudzi. Na parterze znajdziemy wystawy poświęcone okresowi prehistorycznemu i średniowieczu. Otrzymamy informacje o ówczesnym handlu, rzemiośle i oczywiście Zakonie Krzyżackim. Natomiast piętro kamienicy przeznaczono na czasy nowożytne, czeka tam na turystów między innymi multimedialna prezentacja o wojnach polsko-szwedzkich. Kolejne kondygnacje to wiele eksponatów: broni, pieczęci, map, zdjęć i planów. W salach podziemnych znajdują się sale edukacyjne. Można też skorzystać z filmu wyświetlanego w technice 3D pt.: „Księga Toruń”. Jednym słowem w Domu Eskenów jest co robić.
12. Toruńskie forty
Piękny Toruń może poszczycić się miejscami unikatowymi na skalę europejską. Należą do nich fortyfikacje, które koniecznie trzeba zobaczyć. Obiektów związanych z twierdzą toruńską było dwieście, a do dziś przetrwało sto sześćdziesiąt. Elementy twierdzy otaczają miasto dwoma pierścieniami: wewnętrznym i zewnętrznym. W związku z tym, że Twierdza Toruń nie brała bezpośredniego udziału w działaniach wojennych jest najlepiej zachowanym pierścieniowym zespołem obronnym w Europie. Obecnie częściowo budynki są wykorzystywane przez współczesne firmy, inne stanowią obiekty turystyczne. Fort nr 8 na przykład to ważne miejsce historyczne. W 1939 roku był więzieniem, w którym przetrzymywano miejscową inteligencję, wiele z osób zginęło z powodu chorób i tortur. Fortową twierdzę budowano od lat siedemdziesiątych XIX wieku dla ochrony ówczesnej wschodniej granicy Królestwa Prus. Na forty wydawano znaczne sumy pieniężne. W 1971 roku zespół fortów wpisano do rejestru zabytków. Niestety nie wszystkie są w dobrym stanie i mają odpowiednią ochronę, część obiektów niszczeje i jest dewastowana. A szkoda, bo to niebywała atrakcja. Oprócz zabytkowej wartości forty stanowią rezerwat przyrody, na przykład dla mieszkających tu nietoperzy.
13. Bydgoskie Przedmieścia
Zwiedzający często skupiają się na Starówce w Toruniu, jednak warto też zajrzeć na Bydgoskie Przedmieścia. Historia tej dzielnicy sięga średniowiecza, wtedy to mieszkańcy zakładali w tym rejonie swoje ogrody, winnice i letnie rezydencje. Nie zostało z tych czasów nic, ale za to Bydgoskie Przedmieścia rozwinęły się w XIX wieku i mają ogromny potencjał turystyczny. Najstarsze obiekty pochodzą z końca XVIII wieku. Wtedy to bogaci kupcy i oficerowie budowali tu swoje piękne wille. Powstał też pierwszy park miejski Cegielnia. W przeważającej części w dzielnicy zobaczymy reprezentacyjne, zabytkowe kamienice oraz jednorodzinne rezydencje, często o charakterze zabudowy szachulcowej, tzw. mur pruski. Po wojnie niestety okazałe przedmieścia zaczęły podupadać, a do okazałych mieszkań wprowadzali się chłopi i robotnicy. Mieszkania dzielono na mniejsze. Lata komunizmu przyczyniły się do zaniedbania i upadku dzielnicy. Od lat dziewięćdziesiątych XX wieku Bydgoskie się odradza, a w lokalnych pubach króluje gwara toruńska.
14. Fontanna Cosmopolis
Przepięknym miejscem, jakie koniecznie trzeba zobaczyć jest w Toruniu Fontanna Cosmopolis znajdująca się na Skwerze im. Lucjana Broniewicza. Niedaleko Zespołu Staromiejskiego. Nawiązuje ona do Mikołaja Kopernika i jego pracy „O obrotach sfer niebieskich”. Zbudowana została z 113 dysz wodnych. Rozłożone są w kole symbolizującym Układ Słoneczny. Dysze podświetlane są kolorowymi światłami. Strumienie wody sięgają 5 metrów. Na środku w miejscu słońca znajduje się dysza centralna, która wyrzuca wodę najwyżej. W okresie turystycznym wieczorami emitowany jest piętnastominutowy sens światła i dźwięku do utworu skomponowanego przez Krzesimira Dębskiego. Wieczorem efekt fontanny robi fenomenalne wrażenie.
15. Bulwar Filadelfijski
Związany z Wisłą Toruń nie zapomina o nabrzeżu tej znaczącej dla Polski rzeki. Turystom poleca się spacer Bulwarem Filadelfijskim zlokalizowanym na jej prawym brzegu. Zarówno w dzień, jak i w nocy promenada ma swój urok. Wzdłuż brzegu cumują barki z barami, gdzie można coś wypić lub zjeść lody patrząc na zielony brzeg Wisły. Odbywają się tu róże wydarzenia kulturalne i pokazy plenerowe. Ciekawostka to cytaty z filmu „Rejs” ozdabiające bulwar. I w rzeczywistości to właśnie z tego wybrzeża odpływał statek w kultowym filmie Marka Piwowskiego.
